Οταν βρέθηκε πετρέλαιο στη Θάσο : Πώς ξεκίνησε και γιατί σταμάτησε η προσπάθεια εξόρυξης -Ο γερμανός οικονομολόγος Ντιρκ Μίλερ αποκαλύπτειΤεράστια πετρελαϊκά κοιτάσματα εκτείνονται σε μια τεράστια έκταση της ανατολικής Μεσογείου. Ξεκινούν από τη Ρουμανία στα βόρεια (το Πλοϊέστι ήταν η σημαντικότερη πηγή ακατέργαστου πετρελαίου της Βέρμαχτ κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο), συνεχίζουν στα παράλια της Συρίας, του Λιβάνου και του Ισραήλ στα ανατολικά και φτάνουν μέχρι τη Λιβύη στα νότια και την Αλγερία στα δυτικά.
Σε όλες αυτές τις περιοχές έχει ήδη ανακαλυφθεί πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Δεν θα ήταν αδικία της φύσης αν η Ελλάδα και Κύπρος εξαιρούνται από αυτό το θείο δώρο;
Αυτή είναι η εισαγωγή του γερμανού οικονομολόγου Ντιρκ Μίλερ στο θέμα «πετρέλαια στην Ελλάδα» στο εξαιρετικά συναρπαστικό βιβλίο του «Σύγκρουση», εκδόσεις Λιβάνη 2013.
Αναφέρει ο Ντιρκ Μίλερ:Ηδη κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο τα γερμανικά στρατεύματα στην Ελλάδα αναζητούσαν πετρέλαιο για να ανεφοδιάζουν τα τανκς τους και κατέστρωναν μεγαλεπήβολα σχέδια για εξορύξεις στο Βόρειο Αιγαίο και συγκεκριμένα στη Θάσο. Το 1968 η υπόθεση πήρε συναρπαστική τροπή. Εκείνη τη χρονιά η στρατιωτική χούντα στην Ελλάδα, που λόγω του ρόλου της ως προμαχώνα κατά τη απειλής του κομμουνισμού έχαιρε σημαντικής υποστήριξης από τις ΗΠΑ, μεταβίβασε σε πολλές αμερικανικές εταιρείες το δικαίωμα εκμετάλλευσης για συνολικά 60.000 τ.χλμ. περίπου. Μεταξύ των εταιρειών αυτών συγκαταλέγονταν ονόματα όπως οι Esso (Exxon), Texaco, Chevron, Gonoco και BP. Οι φόορι με τη μορφή ποσοστών επί της παραγωγής που οι εν λόγω επιχειρήσεις, όπως π.χ. η Oceanic Exploration Company, θα όφειλαν να καταβάλλουν στην Ελλάδα ήταν διαχειρίσιμοι. Τα συμβόλαια είχαν ισχύ είκοσι έξι ετών με δυνατότητα παράτασης για επιπλέον δέκα έτη. Ας κάνουμε έναν πρόχειρο υπολογισμό:
1968+26+10=2004. Εκείνη τη χρονιά θα έληγαν τα δικαιώματα των Αμερικανών, αν βέβαια τα είχαν διατηρήσει τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα.
Οι πρώτες δοκιμαστικές εξορύξεις φάνηκαν πολλά υποσχόμενες. Γινόταν λόγος για άφθονα και εξαιρετικής ποιότητας κοιτάσματα. Στο πλαίσιο της πετρελαϊκής κρίσης του 1973-74 η τιμή του πετρελαίου αυξήθηκε ραδγαία από 5 δολάρια ΗΠΑ το βαρέλι (156 λίτρα) στην τιμή ρεκόρ των 12 δολαρίων. Αυτή η τιμή των 12 δολαρίων ΗΠΑ, αποπληθωρισμένη αντιστοιχεί με βάση τα σημαρινά δεδομένα σε 40 δολάρια ΗΠΑ/βαρέλι.
Στα τέλη του 2012 η τιμή του πετρελαίου κυμαινόταν μεταξύ 80 και 100 δολαρίων ΗΠΑ. Λίγο αργότερα, το 1079, οι διεθνείς εντάσεις οξύνθηκαν εκ νέου και η τιμή του πετρελαίου εκτινάχτηκε στα 38 δολάρια ΗΠΑ, δηλαδή σε 90 δολάρια Ηπα με τα σημερινά δεδομένα. Για εκείνη την εποχή ήταν μια θεαματική άνοδος που οδήγησε την παγκόσμια οικονομία σε ύφεση.
Υπό αυτές τις συνθήκες των εξαιρετικά υψηλώ τιμών του πετρελαίου άξιζε τον κόπο να βάλει κανείς τα κοιτάσματα στην Ελλάδα κάτω από το μικροσκόπιο και να πιάσει τα τρυπάνια. Ετσι κι έγινε. Οι αμερικανικές εταιρείες πετρελαιοειδών υπό τον έλεγχο της Oceanic ξεκίνησαν τις έρευνες και τις πρώτες εξορύξεις στον τομέα της Θάσου. Αμέσως ανακαλύφθηκαν πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου σε μια περιοχή με μόλις 50 μέτρα θαλάσσιο βάθος, καθώς και σε ορισμένα άλλα σημεία στην ξηρά. Αναλογιστείτε τις υπερπροσπάθειες που καταβάλλονται στις μέρες μας για να αντληθεί πετρέλαιο στην Καραϊβική από περιοχές όπου το θαλάσσιο βάθος ξεπερνά τα 3.000 μέτρα. Τα πάντα είναι συνάρτηση του κόστους παραγωγής και της τιμής του πετρελαίου.
Από τις πρώτες διερευνητικές γεωτρήσεις μέχρι την πλήρη εκμετάλλευση περνούν όμως συχνά αρκετά χρόνια. Ετσι, η εκμετάλλευση πετρελαίου ξεκίνησε το 1981 με περίπου 10.000 βαρέλια την ημέρα και ως το 1989 είχαν αυξηθεί σε 30.000 βαρέλια ημερησίως. Ωστόσο κατά την έναρξη της άντλησης οι υψηλές τιμές του πετρελαίου είχαν ήδη αποκλιμακωθεί. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 μέχρι περίπου το 2004 οι διεθνείς τιμές, κυμαίνονταν σε λογικά επίπεδα, μεταξύ 20 και 4ο δολαρίων ΗΠΑ/βαρέλι...
Λόγω του φτηνού πετρελαίου από τις αραβικές χώρες οι Αμερικανοί δεν χρησιμοποίησαν ποτέ την άδεια εξόρυξης του υποθαλάσσιου πλούτου και την έχασαν μέσα από τα χέρια τους λόγω έλλειψης ενδιαφέροντος.
Υστερα από κάποια σκαμπανεβάσματα στα ποσοστά συμμετοχής, την άδεια εκμετάλλευσης έως το 1997-98 κατείχε ένας όμιλος εταιρειών ονόματι North Aegean Petroleum Company (NAPC) υπό τον έλεγχο της καναδικής εταιρείας Denison Mines
Ως αποτέλεσμα των χαμηλών τιμών του πετρελαίου, των εντάσεων με την Τουρκία, η οποία από τη στιγμή που έγινε γνωστή η ύπαρξη πετρελαϊκών κοιτασμάτων ξεκίνησε έντονη διαμάχη με την Ελλάδα για τα κυριαρχικά δικαιώματα στο Αιγαίο, καθώς και της πλήρους απαξίωσης από την ελληνική πλευρά, οι Καναδοί έχασαν το ενδιαφέρον τους για το έργο, έβαλαν λουκέτο στο μαγαζί και παρέδωσαν ξανά το κλειδί στην ελληνική κυβέρνηση.
Η πετρελαϊκή ανάπτυξη προχωρούσε με βραδύ ρυθμό, ως συνήθως. Κάποιες φορές εκδήλωναν ενδιαφέρον τα πρώην σωματεία των εργαζομένων της NAPC, άλλοτε κάποια σκοτεινή φιγούρα από τη Ρουμανία με τη δική της αγγλική εταιρεία πετρελαιοειδών. Η συμφωνία έχανε όλο και περισσότερο το εμπορικό της ενδιαφέρον και δεν ήταν καν άξια λόγου. Η δημοτικότητα που είχε λάβει τις δεκαετίες του 1970 και του 1980, κατά τη διάρκεια της πετρελαϊκής κρίσης, είχε ατονήσει.
Η παραγωγή του γνωστού «Πρίνου» στη Θάσο βρίσκεται πλέον σε κρίσιμη καμπή, έχοντας πέσει σε λιγότερα από 2.000 βαρέλια την ημέρα, με την ελληνοαμερικανικών συμφερόντων Energean Oil, που εκμεταλλεύεται τα κοιτάσματα, να προσπαθεί να κρατήσει σε βιώσιμα επίπεδα την άντληση πετρελαίου, αναζητώντας παράλληλα αλλού στη «γειτονιά» της διέξοδο για να συνεχίσει τη δραστηριότητά της στην Ελλάδα.
Το αίτημα που υπέβαλε την προπερασμένη εβδομάδα στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας η Energean Oil από κοινού με την ισραηλινή εταιρεία Ratio Petroleum, για να ερευνήσει τον περιβαλλοντικά επιβαρημένο Θερμαϊκό Κόλποκαι τον τουριστικά αναπτυγμένο Κόλπο Ορφανού, έρχεται σε μια περίοδο που η εταιρεία παίζει την τελευταία της ζαριά για να αναστήσει τον Πρίνο. Ο σχεδιασμός της περιλαμβάνει επενδύσεις 60 εκατ. δολαρίων για την υλοποίηση τεσσάρων νέων γεωτρήσεων: μια που έχει ήδη ολοκληρωθεί για την εισπίεση νερού και άλλες τρεις παραγωγικές, με στόχο την αύξηση της παραγωγής.
Στα μέσα Οκτωβρίου αναμένονται τα αποτελέσματα της δεύτερης γεώτρησης, η οποία θα μπορούσε να αποδώσει περίπου 600 βαρέλια την ημέρα. Η τρίτη γεώτρηση, που επίσης υπολογίζεται ότι μπορεί να αποδώσει άλλα 600 βαρέλια, αναμένεται να δείξει στοιχεία στα τέλη Νοεμβρίου, ενώ η πιο σημαντική γεώτρηση, που έχει στόχο 1.000 με 1.200 βαρέλια, θα ολοκληρωθεί μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου 2014.
Νέες έρευνες
Στο μεσοδιάστημα, είναι σαφές ότι η Energean Oil θα επιδιώξει να διευρύνει την ερευνητική της δραστηριότητα στην περιοχή, με τον κόλπο του Ορφανού (το παλιό οικόπεδο εκτείνεται σε 2.015 τ.χλμ.) και τον Θερμαϊ- κό (5.025 τ.χλμ.) να αποτελούν πλέον κορυφαία της προτεραιότητα. Η εταιρεία χαρακτηρίζει φυσική συνέχεια του Πρίνου τις συγκεκριμένες περιοχές, καθώς εμφανίζουν τα ίδια γεωλογικά χαρακτηριστικά με αυτά του Πρίνου. Παράλληλα, το χαμηλό κόστος που συνεπάγεται η εγγύτητα των εγκαταστάσεών της στη Θάσο, αποτελεί μεγάλο οικονομικό πλεονέκτημα γι' αυτήν, παρότι θα χρειαστεί να πείσει με επιχειρήματα την τοπική κοινωνία ότι μπορεί να αξιοποιήσει την εμπειρία του Πρίνου για να υλοποιήσει τις επενδύσεις της χωρίς να απειλήσει το περιβάλλον και τον τουριστικό χαρακτήρα των περιοχών αυτών.
Η Energean Oil, στην οποία συμμετέχει πλέον με ποσοστό της τάξης του 40% και η αμερικανική Third Point, έχει ανακηρυχθεί προτιμητέος επενδυτής και για την περιοχή των Ιωαννίνων, η οποία είχε ερευνηθεί στο παρελθόν από την Enterprise Oil, καθώς και για το Κατάκολο. Ολα δείχνουν πως οι έρευνες στην περιοχή θα αργήσουν να ξεκινήσουν, καθώς οι σχετικές συμβάσεις βρίσκονται στο στάδιο της κατάρτισης, ενώ πρόθεση του υπουργείου είναι να εγκριθούν και από τη Βουλή.
COMMENTS