Ο οψιδιανός είναι ένα ηφαιστειακό πέτρωμα με υαλώδη μορφή, που εξαιτίας της σύστασης και της ανθεκτικότητας του χρησιμοποιήθηκε από τα τέλη της Ανώτερης Παλαιολιθικής περιόδου (πριν από 35.000 έως 11.000 χρόνια) για την κατασκευή εργαλείων και όπλων.
«Ο οψιδιανός ήταν ένα πολύτιμο πέτρωμα που βρίσκεται μόνο στη Μήλο, με λίγα κοιτάσματα στην Αντίπαρο και στο Γυαλί (νησάκι μεταξύ Νισύρου και Κω). Από εκεί και μέσω του εμπορίου διαδόθηκε σε όλο το Αιγαίο, καθώς και στην ηπειρωτική χώρα», εξηγεί ο κ. Νικόλαος Λάσκαρης από το Πανεπιστήμιο του Αιγαίου στο διαδικτυακό περιοδικό Past Horizons. Έτσι, οι άνθρωποι πριν από την Εποχή του Χαλκού που ήθελαν να αποκτήσουν αιχμηρά εργαλεία και όπλα υποχρεώνονταν να ταξιδέψουν με πλοίο μέχρι τη Μήλο.
Τι δείχνουν τα ευρύματα
Ενδείξεις για ταξίδια στη Μήλο από την παλαιολιθική εποχή έχουν βρεθεί στο σπήλαιο Φράγχθι του νομού Αργολίδας, μια από τις σημαντικότερες προϊστορικές θέσεις στην Ελλάδα. Το σπήλαιο κατοικήθηκε σίγουρα από τον Homo sapiens (30000 π. Χ.), πιθανόν και από τον άνθρωπο του Νεάντερταλ (40000 π. Χ.), ενώ υπάρχουν ενδείξεις συνεχούς κατοίκησης μέχρι το 3000 π.Χ., καθιστώντας το έναν από τους μακροβιότερους τόπους συνεχούς ανθρώπινης παρουσίας. Στο εσωτερικό του βρέθηκαν μοναδικά ευρήματα, όπως ένας ανθρώπινος σκελετός, ηλικίας 10.000 - 8.000 ετών, πήλινα θραύσματα, ειδώλια, αγαλματίδια, χάντρες, κατεργασμένα όστρακα και οψιδιανός της παλαιολιθικής εποχής. Η τελευταία ανακάλυψη έφερε τα πάνω κάτω στην αντίληψη για τις θαλάσσιες μεταφορές, καθώς γεωχημικές έρευνες έδειξαν ότι πρόκειται για οψιδιανό που προήλθε από τη Μήλο, 80 μίλια μακριά από το σπήλαιο.
«Επρόκειτο για ναυτικούς που πέρναγαν από το ένα νησί του Αιγαίου στο άλλο, φτάνοντας μέχρι τη Μικρά Ασία και την ελληνική ενδοχώρα», αναφέρει ο κ. Λάσκαρης, ο οποίος μαζί με τους συνεργάτες του δημοσιεύουν σχετικό άρθρο στο «Journal of Archaeological Science», στο τεύχος του Σεπτεμβρίου 2011.
Ο Έλληνας επιστήμονας και οι συνεργάτες του χρησιμοποίησαν μαζί με την παραδοσιακή μέθοδο που λέγεται χρονολόγηση της υδάτωσης του οψιδιανού (obsidian hydration dating, OHD), μια νέα τεχνική, τη φασματομετρία δευτερογενούς μάζας ιόντων της διαποτισμένης επιφάνειας (secondary ion mass spectrometry of surface saturation, SIMS-SS), η οποία τους επιτρέπει να υπολογίσουν την ποσότητα του νερού που εισχωρεί στο πέτρωμα.
Με τη νέα μέθοδο, ο κ. Λάσκαρης και οι συνεργάτες του απέδειξαν ότι αντικείμενα από οψιδιανό της Μήλου κατασκευάστηκαν στην ενδοχώρα πολύ νωρίτερα από ό,τι αρχικά θεωρείτο. Με άλλα λόγια, οι προϊστορικοί άνθρωποι πραγματοποίησαν θαλάσσια ταξίδια στα νησιά -με άγνωστους μέχρι σήμερα τύπους πλοίων- από πολύ νωρίς.
www.enet.gr
COMMENTS