Κάπου εκεί στα σημερινά ερείπια της αρχαίας αγοράς της Θεσσαλονίκης,ο λαϊκός μύθος θέλει την γέννηση ενός παράνομου έρωτα μεταξύ του Μ.Αλεξάνδρου και της γυναίκας του βασιλιά της Θράκης που φιλοξενούνταν στο παλάτι που υπήρχε εκεί.Ο Θράκας βασιλιάς αντιλαμβάνεται το γεγονός,και βάζει να κάνουν μάγια στον Αλέξανδρο.Ο Αλέξανδρος το πληροφορείτε, και εκείνο το βράδυ δεν βγαίνει από το δωμάτιο του.Έτσι η βασίλισσα αποφασίζει να τον επισκεφθεί αυτή .Τα μάγια όμως την χτυπούν, και αυτή και την συνοδεία της, με αποτέλεσμα να "μαρμαρώσουν" .
Οι "Μαγεμένες" μας παραπέμπουν στη λατρεία του Διονύσου και ήταν τοποθετημένες κατά τον 2ο αιώνα στο ύψος περίπου της Αρχαίας Αγοράς και δίπλα από τα Λουτρά Παράδεισος.
Πρόκειται για ανάγλυφες μυθολογικές μορφές, 8 στο σύνολο τους, όπου διακοσμούσαν μια κορινθιακή κιονοστοιχία και αναπαριστούσαν το νεαρό Θεό Διόνυσο δίπλα σε έναν πάνθηρα, την Αύρα με το πέπλο της,την Αριάδνη στεφανωμένη με τα φύλλα μιας κληματαριάς,τη Λήδα μαζί με τον κύκνο,μια Μαινάδα που παίζει διπλό φλάουτο, το Γανυμήδη μαζί με το Δία μεταμορφωμένο σε αετό,και έναν Διόσκουρο με μια αναπαράσταση αλόγου στα πόδια του.
Οι αιώνες θα περάσουν και στην περιοχή θα αναπτυχθεί η εβραϊκή συνοικία Rogos.Ένα τμήμα τότε από την "Στοά των Ειδώλων"
με τις "Μαγεμένες" θα βρεθεί ενσωματωμένο στο σπίτι ενός πλουσίου Εβραίου υφασματέμπορα, του Λιάτσι Αρδίτη .Την εποχή εκείνη αποκαλούνται "Las Incantadas".
Το σημαντικότερο και πιο όμορφο μνημείο της αρχαιότητας στη Θεσσαλονίκη
Παρόλο που αποτελούσε σημείο αναφοράς για την πόλη,και θαυμασμού για πολλούς ξένους επισκέπτες,οι "ιδιοκτήτες" του μνημείου δεν φαίνεται να 'δείχναν τον ανάλογο σεβασμό προς αυτό.Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά
ο Emmanuel Miller (ο άνθρωπος που θα τα αρπάξει και θα τα μεταφέρει στην Γαλλία):"Ο ιδιοκτήτης κυρίως, που βρίσκεται μέσα στην αυλή του το μνημείο, διασκεδάζει με τη σειρά του να σπάει από καιρού εις καιρόν κομματάκια και να τα πουλάει στους τουρίστες".
Αν και πάνω από 100 χρόνια γινόταν προσπάθεια για την αρπαγή των αγαλμάτων από τους εκάστοτε πρόξενους,τελικά ο Miller το 1864 , με μια γενναία δωροδοκία του Σουλτάνου, θα καταφέρει να πάρει την άδεια για να μεταφέρει.
Ο ίδιος σε επιστολές προς την σύζυγό του,θα αναφέρει:"O σουλτάνος, μέσω του μεγάλου βεζύρη Φουάντ Πασά, μου έδωσε την άδεια να αφαιρέσω και να μεταφέρω στη Γαλλία τα οκτώ αγάλματα της Θεσσαλονίκης που τόσο επιθυμούσα" (Le Mont Athos, σ. 322).
Ενώ σε μια άλλη θα γράψει:"Θα έχω λοιπόν τα αγάλματά μου, λέω θα έχω, γιατί υπάρχουν ακόμη μεγάλες δυσκολίες. Ο εβραϊκός και ελληνικός πληθυσμός της Θεσσαλονίκης θα εκμανεί όταν μάθει ότι θα πάρουν αυτά τα αγάλματα.... Θα χρειαστεί ο πασάς να στείλει ένοπλη δύναμη και όσο διακριτικοί κι αν είμαστε το νέο θα κυκλοφορήσει πολύ γρήγορα. Τώρα που η τουρκική κυβέρνηση έδωσε το λόγο της, δεν θα επανέλθει και πρέπει οπωσδήποτε να δράσουμε" (ο.π. σ. 322).(Πληροφορίες από άρθρο της κ.Ελένη Στούμπου-Κατσαμούρη)
Και κάπως έτσι έγινε...
Αν και υπήρξαν έντονες διαμαρτυρίες και αντιδράσεις από Έλληνες και Εβραίους κατοίκους, ωστόσο με την βοήθεια των Οθωμανών και μετά από πολλές περιπέτειες κατάφερε σπάζοντας και τεμαχίζοντας το μνημείο (που στις επιστολές του αποκαλούσε "πέτρες")να το φορτώσει στο πλοίο του με προορισμό την Γαλλία.
Πρόκειται για μια πραγματική λεηλασία,όμοια με αυτή του Παρθενώνα.
Οι "Καρυάτιδες της Θεσσαλονίκης" σήμερα εκτίθενται στο Μουσείο του Λούβρου.
Τα τελευταία κομμάτια από αυτό το μνημείο,ένα πραγματικό έργο τέχνης,και που είχε στην κατοχή της η εβραϊκή οικογένεια, θα πουληθούν λίγο πριν το 1917 σε Άγγλους.
Ότι, και αν ,έχει απομείνει από αυτό,θα έρθει να καταστρέψει και να το διαγράψει από τον χώρο και την μνήμη της πόλης η μεγάλη πυρκαγιά του 1917.
Στην Θεσσαλονίκη θα παραμείνουν μόνο οι θρύλοι...
ΠΗΓΗ
COMMENTS