Μια απίστευτη ανακάλυψη έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη στις ανασκαφές του προϊστορικού οικισμού του Αρχοντικού Πέλλας, λίγες μέρες πριν κλείσει η ανασκαφική περίοδος. Αποκαλύφθηκε στα κατώτερα στρώματα του οικισμού πέτρινη στήλη, διαστάσεων περίπου 30Χ20 εκατ. με εγχάρακτα γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου.
Οι πρώτες εκτιμήσεις αναφέρονται σε χρονολογία γύρω στο 4000 π.Χ. πολύ πριν από την ανακάλυψη της σφηνοειδούς γραφής από τους Σουμέριους (περίπου 3500 π.Χ.). Δείγματα της Στήλης του Αρχοντικού (όπως πλέον αποκαλείται προσωρινά το εύρημα) έχουν σταλεί στο εργαστήριο Ορυκτολογίας και Πετρογραφίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης ώστε να προσδιοριστεί επακριβώς η σύσταση του πετρώματος, γεγονός που θα βοηθήσει στον προσδιορισμό της περιοχής προέλευσής του, η οποία πρέπει να βρίσκεται σε πολύ μικρή απόσταση, μια και το πέτρωμα υπάρχει σε τοποθεσίες της περιοχής και χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα.
Στην συνέχεια η στήλη, αφού συντηρηθεί, θα υποβληθεί σε εξέταση με ακτίνες Χ ώστε να διαπιστωθεί αν υπάρχουν και άλλα γράμματα, που μετά από τόσες χιλιετίες, είναι δύσκολη η ανάγνωσή τους, λόγω φθοράς της επιφάνειας.
«Μουδιασμένοι» οι αρχαιολόγοι
Οι υπεύθυνοι της ανασκαφής αρχαιολόγοι αποφεύγουν να δηλώσουν οτιδήποτε και όπως πληροφορηθήκαμε από έγκυρη πηγή που μας μετέδωσε και την αρχική είδηση, είναι καταφανώς αμήχανοι και «μουδιασμένοι», γεγονός απόλυτα φυσικό αν
αναλογισθεί κάποιος τις τεράστιες ανατροπές δεδομένων που θα φέρει αυτή η συγκλονιστική πράγματι ανακάλυψη. Αν μάλιστα προκύψουν και άλλες τέτοιες στήλες, όπως πιθανολογείται, τότε οι εξελίξεις στην επιστήμη της επιγραφικής θα είναι κατακλυσμικές.
Ελληνικά γράμματα
Το πλέον εντυπωσιακό γεγονός που προκύπτει από την προσεκτική εξέταση της στήλης είναι η σαφής καταγραφή γραμμάτων του αρχαϊκού ελληνικού αλφαβήτου, όπως το αρχαϊκό Ζ που είχε περίπου την μορφή του Ι, αλλά με μεγαλύτερες την επάνω και κάτω γραμμή (βλ. φωτ.). Διακρίνεται ξεκάθαρα το Α και σειρά άλλων γραμμάτων. Παρά την φθορά της στήλης, ορισμένα γράμματα διακρίνονται σαφέστατα, σε αντίθεση με παλαιότερα ευρήματα π.χ. την πολυσυζητημένη πινακίδα του Δισπηλιού, όπου μόνον με άφθονη δόση φαντασίας μπορούν να ανακαλυφθούν «γράμματα».
Η τοποθεσία της ανασκαφής
Ο προϊστορικός οικισμός του Αρχοντικού Γιαννιτσών βρίσκεται κοντά στο σύγχρονο ομώνυμο οικισμό, ανάμεσα στην αρχαία Πέλλα και την πόλη των Γιαννιτσών. Έχει τη μορφή τούμπας-τράπεζας, ύψους περίπου 20μ. και έκταση περίπου 128 στρεμμάτων. Η ανασκαφική έρευνα στην «τούμπα» του Αρχοντικού άρχισε από το 1991 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Το Αρχοντικό αποτελεί μια προνομιακή οικιστική θέση καθώς δεσπόζει στην εύφορη πεδιάδα των Γιαννιτσών. Επιπλέον ο οικισμός βρισκόταν κοντά στην ακτογραμμή του Θερμαϊκού, όπως επιβεβαιώνεται και από γεωλογικές έρευνες ειδικών επιστημόνων του Α.Π.Θ. Οι έρευνες αυτές έδειξαν ότι η ακτογραμμή πρέπει να περνούσε 6 περίπου χιλιόμετρα νότια του οικισμού. Η σπουδαιότητα της θέσης αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι ανιχνεύεται συνεχής κατοίκηση από τη Νεολιθική Εποχή (6η χιλιετία) μέχρι την υστεροβυζαντινή περίοδο (14ος αι.).
Ραγδαίες ανατροπές
Κλείνοντας προς το παρόν αυτό το ενημερωτικό κείμενο και εν αναμονή των εργαστηριακών αποτελεσμάτων, ένα είναι βέβαιο: Η εικόνα που είχε η διεθνής ακαδημαϊκή κοινότητα για την ανακάλυψη της γραφής και την εξέλιξή της θα μεταβληθεί άρδην, εφ’ όσον επιβεβαιωθούν τα ευρήματα και πολύ περισσότερο εάν προστεθούν και νέα, όπως αναμένεται
.
COMMENTS