Για πρώτη φορά οι επιστήμονες κατάφεραν να «χαρτογραφήσουν» με υψηλή ανάλυση και λεπτομέρεια το σύνορο ανάμεσα στον φλοιό της Γης και στο βαθύτερο στρώμα του μανδύα, που μεσολαβεί μέχρι τον πυρήνα, χρησιμοποιώντας την εξ ύψους βοήθεια του δορυφόρου GOCE του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA).
Το σύνορο, που ονομάζεται και «όριο Μόχο» (από τη συντόμευση του ονόματος του κροάτη γεωφυσικού Andrija Mohorovicic, ο οποίος πρώτος το εντόπισε το 1909), βρίσκεται σε βάθος 10 έως 70 χιλιομέτρων και οριοθετεί την αρχή του μανδύα, προσδίδοντας ξεχωριστές ιδιότητες στα πετρώματά του σε σχέση με αυτά του φλοιού. Ο κροάτης επιστήμονας είχε υποθέσει την ύπαρξη της συνοριακής ασυνέχειας μεταξύ φλοιού-μανδύα βασιζόμενος στην ξεχωριστή ταχύτητα των σεισμικών κυμάτων που παράγουν οι επιφανειακοί σεισμοί.
Οι ερευνητές αξιοποίησαν τις μετρήσεις βαρύτητας του δορυφόρου GOCE που εκτοξεύθηκε το 2009 και περιφέρεται γύρω από τον πλανήτη μας σε ύψος περίπου 255 χλμ., την χαμηλότερη τροχιά από οποιονδήποτε άλλο επιστημονικό-ερευνητικό δορυφόρο. Ο δορυφόρος είναι σε θέση να καταγράψει και τις παραμικρές αποκλίσεις στη γήινη βαρύτητα, πράγμα που επιτρέπει στους επιστήμονες να υπολογίσουν (να «χαρτογραφήσουν») με μεγαλύτερη λεπτομέρεια από κάθε άλλη φορά τις σχεδόν ανεπαίσθητες διαφορές στη βαρυτική έλξη που παρατηρούνται στα διαφορετικά σημεία του πλανήτη, ανάλογα με το αν αφορούν οροσειρές, πεδιάδες ή βαθιές θαλάσσιες τάφρους.
Αυτή η ικανότητα του δορυφόρου να ανιχνεύει και τις παραμικρές αυξομειώσεις του γήινου βαρυτικού πεδίου τού επιτρέπει να «βλέπει» μέσα στη Γη και να βγάζει συμπεράσματα για την ανομοιογενή κατανομή της μάζας στο εσωτερικό του πλανήτη μας. Η ανομοιογένεια αυτή οφείλεται στη διαφορετική πυκνότητα των πετρωμάτων πάνω και κάτω από το σύνορο Μόχο. Ο φλοιός έχει μικρότερη γενικά πυκνότητα σε σχέση με τον υποκείμενο μανδύα και εφόσον η αλλαγή στην πυκνότητα αντανακλά την αλλαγή στην μάζα των πετρωμάτων, με τον τρόπο αυτό μπορεί να «χαρτογραφηθεί» το σύνορο, όπως δήλωσε η επικεφαλής της έρευνας Daniele Sampietro του Πολυτεχνείου του Μιλάνου.
Ο νέος παγκόσμιος «χάρτης» δείχνει ότι το βάθος του συνόρου Μόχο είναι μεγαλύτερο κάτω από τα μεγάλα βουνά και μικρότερο κάτω από τους ωκεανούς. Από γεωλογική πλευρά, το σύνορο βρίσκεται εκεί όπου τα πιο γνώριμα επιφανειακά βασαλτικά και γρανιτικά πετρώματα παραχωρούν τη θέση τους στους λεγόμενους περιδοτίτες, οι οποίοι σπάνια φαίνονται πάνω στη Γη.
Η καλύτερη μελέτη της συνοριακής ασυνέχειας Μόχο θα βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση της κίνησης των τεκτονικών πλακών και του τρόπου που τα επιφανειακά πετρώματα αργά ανακυκλώνονται στο εσωτερικό της Γης, προτού βγουν ξανά στην επιφάνεια. Επίσης ο νέος «χάρτης» μπορεί να βοηθήσει στις έρευνες για πετρέλαιο και φυσικό αέριο διεθνώς.
Ο φλοιός του πλανήτη μας, πάνω στον οποίο ζούμε, αποτελεί λιγότερο από το 1% του συνολικού όγκου του. Μέχρι σήμερα, όλες οι γνώσεις μας για τα βαθύτερα γεωλογικά στρώματα του μανδύα και του πυρήνα, δεν βασίζονται σε άμεση έρευνα και παρατήρηση, αλλά σε έμμεσες γνώσεις, που βασίζονται σε δύο βασικά «εργαλεία»: την ανάλυση κίνησης των σεισμικών κυμάτων και στις αλλαγές της βαρύτητας στο εσωτερικό της Γης.
COMMENTS